Tłuszcze nieschnące to takie, które zawierają najmniej wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Dzięki temu są najtrwalsze, trudno ulegają utlenieniu czyli jełczeniu. Mydło na tłuszczach nieschnących, nawet o dużym przetłuszczeniu, można bez obaw przechowywać długo. Tłuszcze trwałe w kosmetyce.
Opiszę jaki wpływ na mydło ma użycie każdego tłuszczu, bo właściwości pielęgnacyjne znajdziecie bez trudu. Tłuszcze trwałe w kosmetyce.
Wartość procentowa danego tłuszczu w mydle jest optymalna, jednak wszelkie odchyły możemy traktować jako owocny eksperyment. Ilość tłuszczów rozmiękczających możemy podwyższyć wtedy gdy stosujemy redukcję wody w mydle sodowym. Choć to, że mydło szybko nam stwardnieje, nie jest równoznaczne z twardością na mydelniczce. Parametry z kalkulatora dotyczą gotowego, wyleżakowanego mydła a nie dopiero co pokrojonego. Mydła potasowe to zupełnie inna bajka i w dodatku właściwie bez ograniczeń 🙂
Olej z avocado – avocado oil. Wytłaczany z miąższu owoców. Zawiera sole mineralne, lecytynę, fitosterole, skwalen, wit. E. Ma działanie lekko emulgujące. Jeśli nie mamy oleju możemy dodać zblendowany dojrzały owoc avocado do masy mydlanej. Owoc zawiera 15% tłuszczu. Dostępne jest też masło avocado – avocado butter. To nic innego jak utwardzony (uwodorniony) olej z avocado. Jako dodatek kondycjonujący i nadający kremowości pianie. Masło dodajemy ze względu na wyższą twardość, z nim mydło będzie jeszcze bardziej kremowe.
Olej babassu – babassu oil. Wytłaczany z nasion palmy Attalea specioza. Własności jakie nadaje mydłu są niemal identyczne jak przy użyciu oleju kokosowego. A jednak jest różnica, ponieważ babassu nie wysusza i nie ściąga skóry.
Olej z pestek brzoskwini – peach kernel oil. Pod względem składu jest bardzo zbliżony do oleju migdałowego i z pestek moreli. Dobrze się wchłania, nie pozostawia wrażenia tłustości na skórze. Może rozmiękczać mydło podczas użycia. W mydle jako dodatek kondycjonujący.
Olej buriti – buriti oil. Otrzymywany z pulpy owoców palmy buriti, rosnącej dziko. Ma piękny pomarańczowo-czerwony kolor dzięki dużej zawartości karotenów (30mg w 100g miazgi, dla porównania w marchwi tylko 6,6mg). Karoteny to naturalne absorbenty promieniowania UV. Wysokie stężenie wit. E daje właściwości antyoksydacyjne – co ma wpływ też na trwałość mydła. W mydle jako dodatek kondycjonujący i barwiący na pomarańczowo. Ze względu na dużą zawartość karotenów, może brudzić.
Olej canola – canola oil kontra olej rzepakowy – rapeseed oil. Jest wytwarzany z nasion odmian rzepaku jarego o niskiej zawartości kwasu erukowego. Odmiany te powstały na jednym z uniwersytetów kanadyjskich w procesie biotechnologicznym. Z tego powodu dla odróżnienia i by uczcić kraj jego pochodzenia nadano mu nazwę Canola. W Polsce także dostępny jest olej rzepakowy o obniżonej zawartości kwasu erukowego ale pochodzi głównie z odmian ozimych (są to gatunki stworzone dzięki długotrwałym badaniom nad selekcją genetyczną tzw. podwójnie ulepszone).
Nie sądzę aby w polskich sklepach olej rzepakowy pochodził z nasion kanadyjskich. Dlatego przy obliczaniu receptur wybierałam olej rzepakowy/rapeseed oil. Do zmydlenia 100g o. rzepakowego potrzeba 12,48g NaOH. Do zmydlenia 100g o. canola potrzeba 13,26g NaOH. Niewielka różnica ale przy kilogramie oleju robi się prawie osiem gram wodorotlenku więcej, więc jeśli obliczymy recepturę z użyciem o. canoli a naprawdę użyliśmy o. rzepakowego otrzymamy mydło o niższym przetłuszczeniu niż się spodziewamy i wynika to z kalkulatora. I teraz uwaga, napisałam wybierałam, gdyż po przestudiowaniu składu kwasów tłuszczowych na etykietach zwykłych marketowych olejów rzepakowych, okazało się, że odpowiadają one canoli z kalkulatora! Nawet niewielki ich dodatek ułatwia robienie wzorów, bo masa mydlana pozostaje długo płynna. Niestety to też sprawia, że mydło musi dłużej dojrzewać.
Masło cupuacu – cupuacu butter. Pozyskiwane z nasion dzikiego kakaowca (Theobroma grandiflorum). Nazywane białą czekoladą. Emulguje wodę dużo lepiej niż lanolina, więc może być jej roślinnym zamiennikiem. Wysoka zawartość kwasu stearynowego (35-38%) sprawia, że masło jest twarde. Zawiera też sporo fitosteroli. Poprawi kremowość i twardość mydła.
Olej czaulmugrowy – chaulmoogra oil lub hydnocarpus wightiana seed oil. Wyciskany z nasion uśpianu (Hydnocarpus kurzii lub H. wightiana). W zależności od gatunku zawiera dwa mniej znane kwasy tłuszczowe. Hydnokarpowy 22-23%, chaulmugrowy 19-36% i glorowy 12-25%. W krajach azjatyckich i afrykańskich leczono nim trąd, przeprowadzano próby leczenia gruźlicy. Daje dobre efekty w leczeniu łuszczycy i trądziku. Liczba jodowa 98-103, liczba zmydlania 198-204.
Olej z pestek dyni – pumpkin seed oil. Dużo beta-karotenu, który z reguły powinien nadawać koloru pomarańczowego, jednak w przypadku tego oleju nadaje on kolor brązowo – zielonkawy, ze względu na chlorofil i ksantofile w nim zawarte . Oprócz tego wit. A i D. Wysoka wartość kondycjonująca w mydle.
Olej z jojoby – jojoba oil. Wytłaczany z nasion Simondsia Chinensis/Buxus Chinensis. Właściwie to nie jest olej, choć ma postać płynną, tylko wosk. W mydle bardzo cenny, ze względu na substancje nie ulegające zmydleniu. Skwalen, witamina E, fitosterole. Przedłuża trwałość mydła.
Masło kakaowe – cocoa butter. Duża zawartość kwasu tłuszczowego stearynowego (ok. 30%). Dlatego dodając do mydła podniesiemy jego kremowość i twardość. Nierafinowane masło kakaowe pozostawia zapach czekolady w mydle (kto znajdzie rafinowane na polskim rynku – stawiam piwo). Świetny dodatek do mydeł do mycia zębów. Poprawia strukturę, mydło jest bardziej gładkie.
Masło karite, shea, olej z masłosza – shea butter. Frakcja niezmydlalna stanowi około do 30%, choć źródła podają różnie, zapewne zależy to od stopnia oczyszczenia tego masła. Nierafinowane na pewno będzie miało najwięcej substancji niezmydlających się, a więc pozostających w gotowym mydle. Utwardza ale przede wszystkich nadaje kremowość pianie, dzięki zawartości kwasu stearynowego (ok. 40% składu).
Olej kokosowy – coconut oil. Dostępny jest rafinowany deodoryzowany lub surowy, nieoczyszczony o pięknym zapachu kokosa. Dla mydlarza ważne są trzy rodzaje oleju kokosowego, a właściwie dwa 😉 Rafinacja o. kokosowego nie ma znaczenia w mydle, ponieważ jest to tłuszcz ulegający zmydleniu w 99%. Nie liczcie na zachowanie zapachu.
W kalkulatorze mydlanym mamy trzy rodzaje – 76 deg, 92 deg i fractionated. Liczby to nic innego jak stopnie Fahrenheita czyli temperatura topnienia oleju. 76 ℉ – olej topi się w temperaturze 24,4℃ i tego używamy najczęściej. 92℉ to nic innego jak utwardzony/uwodorniony olej kokosowy – topi się w 33,3℃. Ich liczba zmydlania jest identyczna, więc nie ma co zawracać sobie głowy rozróżnianiem.
Fractionated czy olej kokosowy frakcjonowany jest płynny. Mimo to żaden inny tłuszcz nie da większej twardości, pienistości i czyszczenia w mydle niż on. Jest lekki, nie zostawia tłustej warstwy. Czy do mydła się nadaje – z pewnością warto spróbować. Olej kokosowy w mydle niestety ma często właściwości wysuszające. Ze względu na silne mycie/czyszczenie świetnie sprawdza się w mydle gospodarczym.
Łój wołowy – tallow beef. Własności wyższe niż smalec wieprzowy. Mianowicie nadaje mydłu większą twardość, lepsze własności myjące i pieniące.
Olej z orzechów macadamii – macadamia nut oil. Przydatny w mydłach do włosów. Olej nietłusty czyli dobrze wchłanialny. Można też spotkać masło macadamia, utwardzony olej macadamia. W mydle jako dodatek kondycjonujący.
Olej z miodli indyjskiej, olej neem – neem seed oil. Zadziwiający, mało znany tłuszcz o charakterystycznym zapachu – korzenno-orzechowym, nie dla wszystkich przyjemnym. Być może z tego względu nie lubią go przeróżne insekty. Zapach pozostaje w mydle. Jest dobrym konserwantem mydła. Mało tego – nie rozmiękcza mydła i dodaje nieco do parametrów pienistości i czyszczenia. Świetny na problemy skórne i do włosów.
Masło murumuru – murumuru butter. Pozyskiwane z nasion palmy dziko rosnącej w Amazonii. Dla mnie idealne do tworzenia mydeł do włosów. Ma parametry nieco wyższe niż olej kokosowy. Zastępując nim o. kokosowy uzyskamy mydło twardsze, o większej pianie i lepiej oczyszczające – co oznacza, że murumuru można dodać po prostu mniej, uzyskując te same własności mydła. Dodatkowo zawiera dwa razy tyle tłuszczowego kwasu oleinowego, więc otrzymamy mydło lepiej kondycjonujące.
Oliwa – olive oil, olive oil pomace. Popularna w krajach śródziemnomorskich. Mimo, że oliwa daje mydło szybko twardniejące, w użyciu jest rozmiękające na mydelniczce.
Olej z orzechów laskowych – hazelnut oil. Wysoce biozgodny ze skórą ludzką. Wysokie właściwości kondycjonujące. Niestety rozmiękcza mydło.
Olej palmowy – palm oil. Tłoczony z miąższu palmy oleistej. Biały, najtańszy to olej rafinowany. Pomarańczowy, nierafinowany zawiera tokoferole i beta-karoten, dzięki czemu nadaje piękny, pomarańczowy kolor mydłom. Olej z Ekwadoru jest uznawany za naturalny, pochodzący z kontolowonanych upraw ekologicznych. Jako dodatek kondycjonujący, utwardzający i nadający kremowości.
Olej z nasion palmy – palm kernel oil. Pozyskiwany z nasion palmy oleistej. Właściwości i własności nadane mydłom, niemal identyczne jak olej kokosowy, a więc czyszczenie i pienistość.
Olej rycynowy – castor oil. Bardzo wysoka pielęgnacja, kremowość i pienistość. Niestety rozmiękcza mydło w kostce. Przy odpowiedniej recepturze zawierającej dużo tłuszczów stabilizujących i utwardzających może stanowić nawet 30% MT w mydle. Jako dodatek pianotwórczy.
Olej ryżowy, właściwie olej z otrębów/łusek ryżowych – rice bran oil. Skwalen, oryzanol, wit. E – wysoka wartość pielegnacyjna. Dobry olej jako składowa tłuszczów płynnych w mydle. Nie powoduje rozmiękczenia mydła, dobrze tolerowany przez skórę wrażliwą. Świetny w mydłach do włosów.
Olej rzepakowy – rapeseed oil. Patrz canola oil 🙂
Smalec wieprzowy – lard, pig tallow (manteca). Wielce biozgodny z ludzką skórą. Utwardza, nadaje gładkości/kremowości. W mydle Paleo stanowi około 90% masy tłuszczów.
Kwas stearynowy – stearic acid. Nazwa myląca dla początkujących. To nie jest kwas w znaczeniu potocznym jak cytrynowy a nasycony kwas tłuszczowy. A kwasy tłuszczowe lubią się bardzo z wodorotlenkami, dzięki tej sympatii otrzymujemy mydło 🙂 Utwardza mydło, nadaje kremowości, sprawia, że mydło trwa dłużej na mydelniczce. Jako dodatek do mydeł sodowych i mydeł do golenia.
Żródło:
Odmiany rzepaku – osiągnięcia i perspektywy. Rośliny Oleiste, I. Bartkowiak-Broda
The component fatty acids of chaulmoogra oil, Journal of the Science of Food and Agriculture
Farmakognozja: podręcznik dla studentów farmacji, S. Kohlmünzer
Farmakopea Polska X. Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych
soapcalc.net/calc/OilList
Witam! Przeczytałam po raz kolejny, ale nie znalazłam odpowiedzi… Moje mydła, mimo długiego leżakowania i sprawdzonych receptur, często są ‘tępe’ w użyciu… Gdzieś przeczytałam, że olej rycynowy sprawia, że mydła tępe nie są. Ale to tylko w jednym miejscu. I teraz nie wiem, czy rzeczywiście o ten olej chodzi (niektóre mydła rzeczywiście zostawiają/dają taki fajny poślizg – nie jestem tylko teraz pewna, czy to zawsze te z dodatkiem rucynowego. Sprawdzę), czy chodzi o coś jeszcze?
Oj, to raczej inny powód, może używasz mało tłuszczów z dużą ilością kwasu stearynowego albo palmitynowego. Ja rycynę pomijam zwykle, rzadko używam i jedyna tępość objawia się przy mydle świeżym.
Dzień dobry. Co Pani myśli o dodawaniu margaryny Palmy do produkcji mydła i jakie to ma skutki na trwałość mydła?
Żadne skutki, bo to utwardzone rzepakowy, słonecznikowy, woda i olej palmowy, tani wypełniacz mydła.
Ja chciałam zapytać czy lepiej używać do mydeł oleje i masła nierafinowane czy rafinowane. Bo napisałaś że nie ma sensu w przypadku oleju kokosowego (bo ulega zmydleniu w 99%), no i oliwy z oliwek (przy większym przetłuszczeniu bo może zjełczeć). Ja myślałam, że jak używam nierafinowane tłuszcze to coś z tego zostaje w mydle? 🙂
Bo tak jest, nierafinowane zawsze zawierają część niezmydlalną. W różnej ilości, np shea około 30-40%, więc warto jak najbardziej ale taki kokosowy olej, już tylko 1% a cenowo różni się znacznie od rafinowanego, więc w tym przypadku nie widzę sensu. Podsumowując to zależy 🙂
A gdzie szukać informacji, które oleje nierafinowane w jakim stopniu ulegają zmydleniu? Bo faktycznie cenowo jest różnica.
W opracowaniach akademickich ale czasem się zdarza też po prostu w internecie na randomowych stronach.
Dobry wieczór,przeczytaj cały wpis niestety nie znalazłam odpowiedzi na nurtujace mnie pytanie ile procent max mogę dać lanoliny na kilogram tłuszczy,może mała podpowiedź?
Jeśli dodatek to można przyjąć, że podobnie jak z woskiem pszczelim 1%MT już czuć ale 25%MT to już przegięcie 😉
Przy oleju rzepakowym jest dopisek, że używa się do 5% MT, ale konstrukcja zdania każe mi się zastanowić 😀 Ta informacja miała się tyczyć czegoś innego, czy faktycznie można tego oleju użyć tylko w takich małych ilościach?
Ha, czekałam na to! Każdego oleju można użyć w ilościach jakich się tylko zachce lecz trzeba wziąć pod uwagę różne aspekty powstałego mydła 🙂 Rzepakowy rozmięcza, należy utwardzić kostkę sodowego mydła lub mieć to w nosie i zrobić potasowe czarne z borowiną na 100% rzepakowego 🙂
Dziękuję za odpowiedź 🙂 faktycznie źle zadane pytanie 😀 zrobiłam kilka mydeł z olejem rzepakowym w ilości 40-50% dodając po prostu więcej tłuszczy stałych. Kostki uznaję za udane, obawiałam się więc, czy może nie jest to olej np. szybciej pasujący się i czy mydło nie nabierze z czasem wad, których teraz nie ma 🙂
Bez obaw, przecież komentujemy pod wpisem o tłuszczach nieschnących, a więc trwałych 🙂
To kwas stearynowy można dawać do mydła? To odkrycie roku? Do sodowych na zimno? W którym momencie dodajemy? Uwzględniamy to calcu?
Za odkrycie miał być ! A nie ? 😜
Oczywiście, jest w calcu, a tak kilka procent wystarczy 🙂
Brakuje mi tu oleju arganowego. Mam go sporo z Maroko.
Aneta olej arganowy nie jest olejem trwałym, ze względu na wysoką zawartość kwasów nienasyconych.
Witam , a co ze smalcem gęsim i kaczym ? Czy można smalec wołowy zastąpić kaczym lub gęsim ?
Bardziej kaczym, bo jest twardszy. Jednak to nie będą identyczne własności i liczba zmydlania.
a co ze smalcem dobry jest dla skóry
Przecież jest wymieniony.
Świetny post, niezwykle pomocny. Przeczytałam już dwa razy i w końcu coś w głowie zostało ))). Bardzo dziękuję.
Izabela, sama często wracam do swoich opracowań, nie ma się co wyglupiać – nie jesteśmy dyskami twardymi 😉
A gorczyczny i konopny olej?
Konopny schnący czyli nietrwały, trzeba uważać. Musztardowy też, choć bardziej w kierunku półschnącego.
Bardzo wartościowy tekst! Przystane na dłuzej
Świetna ściąga. Jestem zadowolona. Dla mnie początkującej ogromna pomoc.Dziękuję